Koolhydraten zijn de belangrijkste energiebron voor het lichaam. Ingenomen koolhydraten worden door bepaalde enzymen afgebroken tot eenvoudige suikers zoals glucose en kunnen in deze vorm door het lichaam worden gebruikt.
Daarom is het metabolisme van koolhydraten of suiker een essentieel proces in het menselijk lichaam. Het koolhydraatmetabolisme regelt de processen van assimilatie, omzetting, transport en afbraak van koolhydraten. Het proces verloopt in verschillende stappen.
Koolhydraten worden afgebroken in metabolisme, geabsorbeerd door de wand van de dunne darm en bereiken de lichaamscellen via de bloedsomloop. Suikermoleculen die niet nodig zijn voor de energieproductie worden omgezet in vetmoleculen of opgeslagen in de lever en spieren. De eindproducten van het koolhydraatmetabolisme worden via het excretiesysteem uitgescheiden.
Samen met eiwitten en vetten behoren koolhydraten tot de belangrijkste groepen voedingsstoffen die uit voedsel worden verkregen. Koolhydraten worden onderverdeeld in monosachariden (enkele suikers), disachariden (dubbele suikers) en polysachariden (meerdere suikers). Belangrijke vertegenwoordigers van monosachariden zijn fruitsuiker (fructose), druivensuiker (glucose) en slijmsuiker (galactase).
Koolhydraten die met voedsel worden ingenomen, zijn meestal in de vorm van disachariden of polysachariden. Om het lichaam deze voedingsstoffen te laten gebruiken, moeten de suikermoleculen eerst worden omgezet in glucose. Voor dit doel maakt het lichaam tijdens de spijsvertering enzymen vrij die koolhydraten afbreken.
Glucose wordt afgebroken tot wat bekend staat als adenosinetrifosfaat en wordt in deze vorm een energiebron voor het lichaam. Hoe complexer de structuur van koolhydraten, hoe langer het lichaam nodig heeft om ze te transformeren - de zogenaamde complexe koolhydraten.
De hersenen hebben glucose nodig als energiebron. Nadat koolhydraten zijn afgebroken tot glucose, wordt de suiker via de bloedbaan naar de lichaamscellen gebracht. Als de cellen niet langer meer energie nodig hebben, wordt de glucose in het lichaam opnieuw samengesteld tot nieuwe zetmeelmoleculen en opgeslagen als glycogeen in de spieren en de lever.
In een toestand van hongersnood of tijdens verhoogde fysieke inspanning kan glycogeen worden afgebroken tot glucose en het lichaam van energie voorzien. Glycogeen is een soort opslag van koolhydraten in het menselijk lichaam. Deze opslagplaatsen zijn echter beperkt. Wanneer alles al vol is, worden de ongebruikte koolhydraten in de lever omgezet in vet. Deze vetten worden opgeslagen in het vetweefsel. Als het energieaanbod gedurende langere tijd de behoefte overschrijdt, leidt dit tot overgewicht.
Als het metabolisme niet soepel functioneert, is er sprake van een stofwisselingsstoornis. Het lichaam kan de voedingsstoffen die het heeft opgenomen niet gebruiken en ze komen niet daar waar ze nodig zijn. Voor elke stap van het metabolisme is een specifiek enzym verantwoordelijk. Bij een stofwisselingsstoornis is er dus sprake van een enzymdefect. Het gevolg is dat stoffen zich ophopen waar ze niet horen en tegelijkertijd ontstaat er elders in het lichaam een tekort aan bepaalde voedingsstoffen.
De meest voorkomende stoornis in het koolhydraatmetabolisme is diabetes mellitus. Deze aandoening kan in twee hoofdgroepen worden verdeeld. Bij diabetes type 1 worden de cellen in de alvleesklier die betrokken zijn bij de productie van insuline vernietigd. Bij diabetes type 2 is er geen sprake van een absoluut insulinetekort. In plaats daarvan wordt het effect van insuline verminderd door resistentie.
Insuline is het enige hormoon in het lichaam dat de bloedsuikerspiegel kan verlagen. Na het nuttigen van koolhydraten zoals aardappelen, pasta en brood stijgt de bloedsuikerspiegel. Een hoge bloedsuikerspiegel geeft aan dat de cellen voldoende van energie worden voorzien. In dit geval komt er insuline vrij, wat de opname van glucose in spier- en vetweefsel bevordert, waardoor de bloedsuikerspiegel weer daalt.
Zonder insuline blijft de bloedsuikerspiegel in het lichaam constant hoog. Zonder insuline kan het lichaam de energie uit koolhydraten niet naar de cellen transporteren.
Bovendien raken de bloedvaten beschadigd en worden er verschillende ziekten veroorzaakt, zoals stoornissen in de bloedsomloop in handen en voeten, hartaanvallen, beroertes en nierziekten. Daarom is het bij diabetes mellitus noodzakelijk om het lichaam kunstmatig van insuline te voorzien.
Lees verder:
- Heeft u een koolhydraatintolerantie;
- Voedingsmiddelen met een verrassende hoeveelheid koolhydraten;
- Dieet met weinig koolhydraten.
